Αχ τα ιερά των προγόνων μας

Πέρασαν χρόνια πολλά για να καταλάβω από πού βγαίνει η λαϊκή σοφία, «γ…θηκε ο Δίας». Βρήκα την απάντηση στο εξωτικό Γύθειο. Ναός βέβαια δεν υπάρχει. Η ταμπέλα απλώς επισημαίνει τη θέση του.

Φύγαμεεεεεε! Πάρος, Αστυπάλαια και φυσικά … Μάνη

Μετά από μια περίοδο μικρής απραξίας, οι δεκάδες συνεργάτες του παρόντος (β)λογίου αναχωρούν με ενθουσιασμό για τις πρώτες διακοπές από τη νέα δουλειά. Νέες καταχωρήσεις (δωρεάν wifi επιτρέποντος) από την εξωτική Πάρο. Καλό καλοκαίρι.

«Ματωμένος Γάμος» στο Οίτυλο, ούτε αστείο ούτε παγίδα

 

Θα μπορούσε κανείς να το πει και ειρωνεία. Ή έστω ένα πονηρό κλείσιμο του ματιού στην ιστορία, τον τόπο και τους ανθρώπους του. Ο Ματωμένος Γάμος του Φεδερίκο Γαρθία Λόρκα όπως τον παρουσίασε το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κρήτης στο Οίτυλο της Μάνης, στις 9 Αυγούστου, είχε πολλές ιδιαιτερότητες και περίεργες “συμπτώσεις”.

Μια ματωμένη ιστορία, ένας έρωτας απαγορευμένος από την υπερσυντηρητική, οπισθοδρομική, κλειστή τοπική κοινωνία, η οικογενειακή τιμή, οι βεντέτες, η σκληράδα των ανθρώπων. Αυτά τα στοιχεία, βασικά στο έργο, είναι συγχρόνως συνηθισμένες εικόνες -έστω και με τη μορφή πλέον του τοπικού φολκλόρ- της Μάνης και των λιγοστών κατοίκων της. Οι ντόπιοι θεατές πρέπει να αισθάνθηκαν αρκετά εξοικειωμένοι με το θέμα της παράστασης – τουλάχιστον όσο εξοικειωμένοι ήταν οι Κρήτες ηθοποιοί και συντελεστές του ΔΗΠΕΘΕ.

Περίεργο είναι και το μέρος που φιλοξένησε την παράσταση. Το Οίτυλο είναι μια πάλαι ποτέ ισχυρή μεσαιωνική κωμόπολη της Μάνης από όπου ξεκίνησαν οι Μανιάτες που εγκαταστάθηκαν στην Κορσική και τη Σικελία (και δίδαξαν τη βεντέτα, την αφοσίωση στην φαμίλια και άλλες χρήσιμες τακτικές κοινωνικής επιβίωσης και επιβολής). Πιο πρόσφατα, στην κατοχή και τον εμφύλιο ήταν έδρα και ορμητήριο χιτών, ταγματασφαλιτών, και άλλων λαμπρών τέκνων της πατρίδας που έχτισαν καριέρα και περιουσία εξοντώνοντας αριστερούς και εν γένει προοδευτικούς συντοπίτες τους. Κάποιοι παλιοί Οιτυλιώτες (ευτυχώς όχι όλοι) μιλούν και σήμερα με συγκίνηση και νοσταλγία για τη “χρυσή”, όπως την αποκαλούν, εφταετία της χούντας.

Εκεί, στην πλατεία του κλειστού πια, λόγω έλλειψης παιδιών, σχολείου δύσκολα περιμένεις να ανέβει έργο του Λόρκα. Όταν, κάπου στο Γύθειο, είδα την αφίσα που διαφήμιζε την παράσταση,  δεν μπορούσα να το πιστέψω. Ματωμένος Γάμος στο Οίτυλο; Μήπως ήταν παγίδα για να μαζέψουν όσους «αναρχοκομμουνιστές» τους γλίτωσαν στον εμφύλιο; Ή πάλι κάποιος έκανε πλάκα; Είπα ότι πιο πιθανό είναι το δεύτερο. Δεν μπορούσα να το χάσω. Έπρεπε να είμαι εκεί ακόμα και για να στηρίξω τους εμπνευστές αυτής της “πλάκας”.

Αυτό που είδα όμως ήταν μια πραγματικά εξαιρετική παράσταση. Ο σκηνοθέτης Κώστας Τσιάνος πήρε την καλή μετάφραση του Ερρίκου Μπελιέ, και καθοδήγησε με πολύ μεράκι και δημιουργικότητα τους πάρα πολύ καλούς, και στην πλειοψηφία τους, νέους ηθοποιούς του. Τα λιτά σκηνικά και κοστούμια της Ρένας Γεωργιάδου, ο λιτός εύστοχος φωτισμός της Κατερίνας Μαραγκουδάκη και η όμορφη μουσική του Διονύση Τσακνή έντυσαν την προσπάθεια χωρίς να την πνίγουν και άφησαν όλο τον χώρο στο σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς του να αφηγηθούν την ιστορία του Ματωμένου Γάμου.

Τα ΔΗΠΕΘΕ το καλοκαίρι, συνήθως τσιμπάνε μια φίρμα (αν έχει και καταγωγή από το αντίστοιχο μέρος ακόμα καλύτερα), τον βάζουν μπροστά ως κράχτη και περιοδεύουν τις εξοχές για να ψυχαγωγήσουν και κάποιες φορές να εκνευρίσουν (βλέπε ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης στις Νεφέλες) τους παραθεριστές. Το ΔΗΕΠΕΘΕ Κρήτης ακολούθησε τη συνταγή και τσίμπησε τον δημοφιλή Μέμο Μπεγνή, έκανε όμως τη διαφορά στο ότι αφενός δεν έχτισε την παράσταση γύρω του αφετέρου όλοι οι ηθοποιοί του του Μπεγνή συμπεριλαμβανομένου ήταν σεμνοί, επαγγελματίες, και απέφυγαν καρικατούρες και εύκολες μιμήσεις.

Η παράσταση ήταν άριστη ως προϊόν ομαδικής δουλειάς, και ορισμένες στιγμές πραγματικά καθήλωνε τον θεατή. Κι αυτό παρά τις προσπάθειες της παρακείμενης ταβέρνας να τραβήξει την προσοχή ανεβάζοντας την ένταση των καψουροτράγουδων ή τους ήχους “ξεχασμένων” κινητών και πλαστικών καρεκλών που σέρνονταν θορυβωδώς στο τσιμέντο. Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση η Νεκταρία Γιαννουδάκη στο ρόλο  της χαροκαμένης αλλά σκληρής και εκδικητικής μάνας παρ’ όλο που σε ορισμένα σημεία φάνηκε να φωνάζει λίγο περισσότερο από όσο ταίριαζε. Το βλέμμα της όμως “έκαιγε” τα πάντα γύρω της. Ωραίος και ο χορός αν και έχει καταντήσει λίγο εκνευριστικό αυτό το πράγμα με το πλέι μπακ.

Ο κόσμος (αρκετός αλλά όχι και μέγα πλήθος) που πλήρωσε το πολύ φτηνό εισιτήριο των 5 ευρώ καταχειροκρότησε τους ηθοποιούς οι οποίοι ανταπέδωσαν εμφανώς ευχαριστημένοι. Στα λίγα αρνητικά το ότι οι μπύρες στον πάγκο με τα ψυγεία ήταν ζεστές. Στα πολλά θετικά, η ευγένεια των διοργανωτών και των ντόπιων που εξυπηρετούσαν στην είσοδο και την πλατεία (είδες το Οίτυλο;) το ωραιότατο πρόγραμμα της παράστασης που περιείχε και το δισκάκι με τη μουσική και ο πάγκος με τα βιβλία από το βιβλιοπωλείο και τοπικό εκδοτικό οίκο της Αρεόπολης με τίτλο “Αδούλωτη Μάνη”. Εκεί, στο πνεύμα συμφιλίωσης της βραδιάς, μπορούσες να βρεις δίπλα-δίπλα βιβλία με αναμνήσεις Μανιατών καπεταναίων του ΕΛΑΣ και άλλα με αναμνήσεις επίσης Μανιατών ταγματασφαλιτών και χιτών.