«Έγκλημα στο Orient Express»: καμμία σχέση με το έγκλημα στο Οριάν Εξπρές

Η παράσταση που παρουσιάζεται φέτος στο θέατρο Κάτια Δανδουλάκη δεν θυμίζει σε πολλά το ομώνυμο έργο της Αγκάθα Κρίστι. Δεν θυμίζει ούτε την πολύ καλή μεταφορά του στον κινηματογράφο, το 1974 από τον Σίντνεϊ Λιούμετ και το 2017 από τον Κένεθ Μπράνα. Μπορεί και στην παράσταση να έχουμε έναν φόνο πάνω σε ένα διάσημο τραίνο, έναν ακόμα πιο διάσημο ντετέκτιβ που βρέθηκε να ταξιδεύει στο ίδιο τραίνο να προσπαθεί να λύσει το μυστήριο, και έναν σωρό χαρακτήρες που στη διάρκεια του έργου φαίνονται όλο και πιο ύποπτοι να έχουν κάνει τον φόνο, πρόκειται όμως για άλλο έργο.

Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό για μια παράσταση. Η διασκευή ενός έργου για τις ανάγκες του θεάτρου είναι λογικό να φέρνει αλλαγές. Κάποιοι χαρακτήρες κόπηκαν ή συγχωνεύτηκαν σε έναν, δευτερεύουσες ιστορίες παραλείφθηκαν, σκηνές άλλαξαν, διαγράφηκαν ή προστέθηκαν. Όλα αυτά γίνονται και καμμια φορά το αποτέλεσμα είναι εξίσου ενδιαφέρον με το πρωτότυπο. Αυτό όμως δεν συνέβη εδώ. Στην παράσταση, σε σκηνοθεσία Αντώνη Καλογρίδη, που είδα στα τέλη Ιανουαρίου, μόνο ο τίτλος (με το όνομα του τραίνου «Orient Express» αντί του γνωστού από παλιά και αγαπημένου από το βιβλίο «Οριάν Εξπρές») και η βασική πλοκή θυμίζουν ότι πρόκειται για το έργο της Αγκάθα Κρίστι. Το δε τελικό αποτέλεσμα παραπέμπει περισσότερο σε μια συνηθισμένη παραγωγή τηλεοπτικού στούντιο.

Ο κύριος Ράτσετ του Αντώνη Καφετζόπουλου κάπως καταφέρνει να διασωθεί παρά τα κραυγαλέα στερεότυπα της ερμηνείας όπως ίσως και ο κύριος Μπουκ του Τάσου Χαλκιά. Από εκεί κι έπειτα, από τους κύριους ρόλους μέχρι τους δεύτερους, δεν υπάρχει ενδιαφέρον. Ο Πουαρό του Δάνη Κατρανίδη, είναι ένας συχνά ακατάληπτος παπατρέχας που τρώει λέξεις και μοιάζει στην όψη και την κίνηση περισσότερο με τον κωμικό Σαρλό του Τσάρλι Τσάπλιν παρά με τον εκκεντρικό Βέλγο ντετέκτιβ. Η κυρία Χάμπαρντ της Κάτιας Δανδουλάκη φέρνει περισσότερο σε άψυχη μορφή με παγωμένες ατάκες παρά στην αινιγματική ντίβα του πρωτότυπου. Η Ταμίλα Κουλίεβα εξαντλεί την παρουσία της στην ιδιαίτερη προφορά και τα ανάλαφρα αστειάκια και η Όλγα Πολίτου κάνει ένα πομπώδες πέρασμα.

Κατά τ άλλα, παρακολουθεί κανείς μια στρογγυλή σκηνή να περιστρέφεται ανά εικοσάλεπτο, μαυροντυμένους (για να μην φαίνονται) εργάτες παρασκηνίων να σέρνουν στο χέρι πλευρικές επιφάνειες, όποτε χρειαστεί, και ξαφνικούς εκκωφαντικούς κρότους να τρομάζουν τους πιο χαλαρούς θεατές, χωρίς προφανή λόγο, ανά μισάωρο. Στο τέλος έρχεται η λύτρωση, με το τυπικό χειροκρότημα των θεατών. Να πω ότι δεν τα κλάψαμε τα 25 ευρώ του εισιτηρίου, θα ήταν ψέμα.

“Once”: Πόσο ταλέντο να χωρέσει σε μια σκηνή;

Όλοι οι ηθοποιοί/χορευτές/μουσικοί/ τραγουδιστές στη σκηνή λίγο πριν το φινάλε – φωτό aka

Στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής ανεβαίνουν σπουδαίες παραστάσεις. Σε αντίθεση με την πομπώδη, αυστηρή και αρκετά ελιτίστικη κύρια σκηνή που είναι αφιερωμένη στην «καθωσπρέπει» όπερα, η εναλλακτική κάνει αυτό που λέει τ όνομά της: διαλέγει έργα όχι πάντα γνωστά, συνήθως πειραγμένα, και τα παρουσιάζει με έναν τρόπο αλλόκοτο, ασεβή, απροσδόκητο, εντελώς ζωντανό.

Το μιούζικαλ «Once», ήταν αρκετά συμβατικό για τα δεδομένα της εναλλακτικής. Αλλά, μια η εντελως μίνιμαλ σκηνοθεσία, μια το πληθωρικό ταλέντο και το κέφι των ανθρώπων στη σκηνή, απ τους πρωταγωνιστές μέχρι τον πιο μικρό ρόλο, η παράσταση ήταν πέρα για πέρα απολαυστική. Και αυτό οφείλεται όχι τόσο στο μέτριο κείμενο ή την χωρίς σπουδαία ευρήματα υπόθεση αλλά στους ανθρώπους που παίζουν. Που είναι ταυτόχρονα πολύ καλοί ηθοποιοί, τραγουδιστές, χορευτές και παίζουν με άνεση και δυο τρία μουσικά όργανα ο καθένας τους. Πραγματικά εντυπωσιακοί.

«Ο καταποντισμός του εγωιστή Γιόχαν Φάτσερ» @ Rex

Ο (εξαιρετικός) Σίμος Κακάλας παίζει κιθάρα, δύο κοπέλες κάτι ετοιμάζουν και ο Φάτσερ με τους «φίλους» του χορεύουν – φωτό από το σάιτ του Εθνικού Θεάτρου

Μια αλλόκοτη παράσταση. Μπαίνεις στο υπόγειο του Rex και καθώς προχωράς προς τη θέση σου, βλέπεις έναν τύπο να περιφέρεται στη σκηνή κρατώντας καφέ και μουρμουρίζοντας κάτι ακατάληπτα. Πίσω του, σε μια γωνιά, ένας ημιδιαφανής μουσαμάς έχει σκεπάσει ένα τραπέζι όπου αχνοφαίνονται κάποιοι να κάθονται. Ο τύπος συνεχίζει να περιφέρεται και να σε κοιτάζει περίεργα. Κι ακόμα δεν έχει αρχίσει καν η παράσταση. Είναι όμως μια χαρακτηριστική πρώτη εικόνα από το έργο του Μπρεχτ «Ο καταποντισμός του εγωιστή Γιόχαν Φάτσερ» που ανεβάζει η Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, στην αίθουσα «Κατίνα Παξινού», στο εμβληματικό κτίριο της Πανεπιστημίου.

Ο περίεργος τύπος είναι ο Σίμος Κακάλας που σκηνοθετεί και κρατάει και τον ρόλο του αφηγητή κατά τη διάρκεια της παράστασης. Στις περίπου δύο ώρες φαίνεται να το απολαμβάνει, μάλλον δικαίως. Πρέπει να πέρασε δύσκολες μέρες προσπαθώντας να βάλει σε μια σειρά το ημιτελές, κατακερματισμένο κείμενο που έγραψε ο Μπρεχτ στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Ο Γερμανός συγγραφέας άφησε πίσω του μια κανονική πρόκληση για τους τολμηρούς σκηνοθέτες του μέλλοντος: διάλογοι , σημειώσεις, τραγούδια, κοινωνικά, πολιτικά και φιλοσοφικά σχόλια με έναν υποτυπώδη αφηγηματικό άξονα να προσπαθεί να τους δώσει συνοχή. Είναι η ιστορία του Γιόχαν Φάτσερ και άλλων τριών συναδέλφων του, στρατιωτών της αυτοκρατορικής Γερμανίας, που λιποτακτούν στη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου, καταφεύγουν στην μικρή πόλη Μίλχαϊμ και, τελικά, στρέφονται ο ένας εναντίον του άλλου.

Η παράσταση κυλάει όλο και πιο περίεργα, με τον Φάτσερ και τους συντρόφους του να κάνουν κάτι ιδιόμορφα «χορευτικά» στη σκηνή, τις δύο κοπέλες να μεταμορφώνονται από νοικοκυρές σε αγρίμια και τον αφηγητή να κάνει μικρές παύσεις για να συζητήσει κάτι απορίες του με το κοινό ή να σχολιάσει όσα τον απασχολούν. Όλα αυτά διανθισμένα με αυτοσαρκασμό, πολυ καλό χιούμορ και έξυπνες όσο και λειτουργικές ατάκες. Ενδιάμεσα, ο αφηγητής παίζει κιθάρα και τραγουδά με μουσική που έγραψε για την παράσταση ο Γιάννης Αγγελάκας. Μέχρι που το έργο φτάνει στο τέλος του και χωρίς καλά καλά να καταλάβεις πώς έγιναν όλα αυτά και τι τελικά σημαίνουν, από εκεί που κοιτούσες γεμάτος απορία, χειροκροτάς με ενθουσιασμό.

Η παράσταση θα παίζεται μέχρι τις 20 Ιανουαρίου 2019, Τετάρτη με Κυριακή, το εισιτήριο έχει τιμή δημοκρατική, από 5 έως 13 ευρώ και, εκτός από τον εξαιρετικό Σίμο Κακάλα, πάρα πολύ είναι και οι Μιχάλης Βαλάσογλου, Νίκος Γιαλελής, Χαρά Κότσαλη, Κωνσταντίνος Μωραΐτης, Εμμανουήλ Πετράκης και Φελίς Τόπη που υποδύονται τους ρόλους. Το πρόγραμα είναι στα 2 ευρώ, μοιάζει με διπλωμένη στα οχτώ αφίσα και περιλαμβάνει μάλλον ακατάληπτο κείμενο γεμάτο ουσιαστικά, κυρίως στη γενική, και αφηρημένες έννοιες. Πολύ καλό για σουβενίρ δηλαδή.